Ο Δρ. Ανδρέας Στοϊμενίδης, Πρόεδρος της ΟΣΕΤΕΕ/ΣΤΥΕ και του Ευρωπαϊκού Οργανισμού για την Υγεία και Ασφάλεια στην Εργασία υπογραμμίζει στο Εργοληπτικόν Βήμα Νο_136 πως τα περιβαλλοντικά έργα αποτελούν τη νέα πρόκληση στον τομέα των υποδομών ενώ ως τη μεγαλύτερη πρόκληση, εν γένει, χαρακτηρίζει τον σχεδιασμό των έργων αυτών σε ένα πλαίσιο προστασίας από τις φυσικές καταστροφές και την ένταξή τους σε ένα πολιτικό σχέδιο εθνικής διακομματικής στρατηγικής.
Συνηθίζουμε σε κάθε κυβερνητική μεταβολή, ή σε κάθε νέα αρχή, ή ύστερα από πολύ σημαντικά γεγονότα που επηρεάζουν τον τεχνικό κλάδο, να καθορίζουμε τις προτεραιότητές του.
Σήμερα βρισκόμαστε σε ένα σημείο «μηδέν» που ως στόχοι από την μία σε πολιτικό, διακηρυκτικό επίπεδο τίθενται μεγαλεπήβολα, σύγχρονα, κοστοβόρα έργα, από την άλλη, όμως, η πραγματικότητα μας προσγειώνει σε πραγματικές, βασικές ανάγκες σε τεχνικά έργα.
Κάνοντας έναν μικρό απολογισμό της τελευταίας χρονιάς, μπορώ να σκεφτώ την τραγωδία με το σιδηροδρομικό δυστύχημα των Τεμπών, τις τεράστιες πυρκαγιές εντός των ορίων της χώρας (στις γειτονικές εκτάσεις όμορων χωρών, μικρότερες, έως ανύπαρκτες οι ζημιές), τις βροχοπτώσεις και πλημμύρες στην περιοχή της Θεσσαλίας και πολύ πρόσφατα τα στατικά προβλήματα στο Ολυμπιακό Αθλητικό Κέντρο Αθηνών και στο Εθνικό Καυταντζόγλειο Στάδιο Θεσσαλονίκης. Επιπλέον, σε στασιμότητα παραμένουν τρία εθνικής σημασίας κομβικά έργα: o Βόρειος Οδικός Άξονας της Κρήτης και η Εθνική Οδός Πατρών Πύργου (όπου είχαμε και την πτώση της υπό ανακατασκευή γέφυρας) με δεκάδες δυστυχήματα κάθε χρόνο και – φυσικά – το Μετρό Θεσσαλονίκης.
Βρισκόμαστε, λοιπόν, σε μία καμπή που, ενώ συζητάμε για την Ελλάδα 2.0, τις εφαρμογές της τεχνητής νοημοσύνης, την εξέλιξη της τεχνολογίας στον τεχνικό κλάδο, οι εντυπωσιακές εξαγγελίες όπως το fly over στην περιφερειακή οδό Θεσσαλονίκης, ωχριούν μπροστά στις πολλές, αδήριτες νέες απαιτήσεις σε υποδομές οι οποίες είναι εν πολλοίς παραδοσιακές.
Η κλιματική αλλαγή είναι μία περιβαλλοντική διαδικασία η οποία εξελίσσεται στις χιλιετίες της ύπαρξης του οικοσυστήματος της γης. Παράλληλα, με πολύ γρήγορους ρυθμούς ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια, εξελίσσεται και η ανάπτυξη της επιστημονικής έρευνας και των τεχνολογικών εφαρμογών. Η ανθρώπινη έπαρση και βουλιμία, η πολιτική και διοικητική αδυναμία ή σκοπιμότητα και η έλλειψη περιβαλλοντικής και συλλογικής ευθύνης έχουν δημιουργήσει, σε πολλές περιπτώσεις, ένα μειονέκτημα, καταστροφικό στην παρακολούθηση και στην αντιμετώπιση των περιβαλλοντικών μεταβολών.
Ως εθνικής σημασίας έργα πρέπει να χαρακτηριστούν μεγάλα (και μικρότερα) αντιπλημμυρικά έργα διαχείρισης υδρολογικών μελετών και διάνοιξης και εκβάθυνσης ρεμάτων σε όλη τη χώρα παράλληλα με μία μεγάλη εθνική προσπάθεια (προληπτικής) προστασίας του δασικού αποθέματός μας.
Απαιτούνται γενναίες αποφάσεις στην πολεοδομική ανασυγκρότηση των πόλεών μας αλλά και του συνόλου του οικιστικού αποθέματος. Η πολεοδόμηση της χώρας τη δεκαετία του 1950, βορά στα χέρια μερικών δεκάδων εργολάβων, ήταν καταστροφική αισθητικά, περιβαλλοντικά, λειτουργικά και σε σχέση με την ποιότητα ζωής των πολιτών και την προστασία από τους φυσικές κινδύνους. Η κλιματική αλλαγή είναι παρούσα, αλλά υπάρχουν εκατοντάδες πόλεις και χωριά στους πρόποδες των Άλπεων που δεν πλημμυρίζουν ποτέ. Επιπλέον, σε όλες τις μεγάλες παραθαλάσσιες ευρωπαϊκές πόλεις μπορείς να απολαύσεις τις ακτές στο παραλιακό τους μέτωπο.
Η ενίσχυση των υποδομών παροχής ενέργειας και νερού και υποδοχής πληθυσμού σε περιφερειακό και τοπικό επίπεδο αποδεικνύονται σημαντικές σε μία κατάσταση έκτακτης ανάγκης.
Το νέο μοντέλο της Βιώσιμης Ανάπτυξης σε παγκόσμιο επίπεδο, δεν επικεντρώνεται στην μεγέθυνση των οικονομικών δεδομένων αλλά στην προστασία του φυσικού περιβάλλοντος και της ασφάλειας των ανθρώπων.
Τα αντιπλημμυρικά έργα, τα έργα προστασίας των δασών και η ορθή πολεοδόμηση, όλα σε ένα κατάλληλο νομοθετικό πλαίσιο με πολιτική βούληση και διοικητική επάρκεια, είναι η βάση για την προστασία του ανθρώπινου, ζωικού, περιβαλλοντικού και τεχνικού κεφαλαίου. Τα περιβαλλοντικά έργα είναι οι νέες προκλήσεις στον τομέα των υποδομών.
Στο σιδηροδρομικό δίκτυο όπου εξελίχθηκε η μεγάλη εθνική τραγωδία για το 2023, ξεκινάμε από μηδενική βάση σε μεγάλο τμήμα του κεντρικού άξονα. Ας αποτελέσει η καταστροφή αυτή μία ευκαιρία για επανασχεδιασμό του δικτύου και κάλυψη του μεγαλύτερου τμήματος της χώρας. Τα μέσα σταθερής τροχιάς είναι συντελεστής πολιτισμού, ασφαλούς, γρήγορης και οικονομικής μετακίνησης, είναι στοιχείο αναβάθμισης της ποιότητας ζωής ευρύτερων κοινωνικών στρωμάτων στον ανεπτυγμένο κόσμο.
Υπάρχουν νέες σημαντικότατες προκλήσεις σε νέα έργα ενεργειακών, μεταφορικών, εκπαιδευτικών, υγειονομικών και άλλων υποδομών. Η μεγαλύτερη πρόκληση όμως, είναι ο σχεδιασμός όλων αυτών σε ένα πλαίσιο προστασίας από τις φυσικές καταστροφές και η ένταξή τους σε ένα πολιτικό σχέδιο εθνικής διακομματικής στρατηγικής σε ένα περιβάλλον αξιοπρεπούς, υγειούς και ασφαλούς εργασίας με πλήρη κάλυψη των εργαζομένων από συλλογικές συμβάσεις εργασίας.
|
